مدلسازی انتقال نوسانات در بازار سهام ایران فضایی-رویکرد غیرخطی دولتی

در این مقاله با استفاده از داده‌های روزانه شاخص قیمت 15 صنعت طی سال‌های 95/9/1395 لغایت 1390/3/7، نوسانات بازار سهام ایران مدل‌سازی شده است. مدل نوسانات تصادفی چند متغیره عاملی در چارچوب رویکرد حالت فضایی، مبنایی برای تجزیه نوسانات بازار سهام به دو مؤلفه «بی ثباتی ریشه در عوامل پنهان» و «نوسانات خاص» و تخمین ماتریس کوواریانس متغییر زمان و جفت پویا است. همبستگی سری های زمانییافته ها نشان می دهد که: اول، دو عامل پنهان وجود دارد. اولی بر نوسانات صنایع داخلی (املاک، کشاورزی، محصولات غذایی، شکر، سیمان و غیره) و نوسانات صنایع مبتنی بر کالا (صنایع شیمیایی و پتروشیمی، فرآورده های نفتی، فلزات اساسی و محصولات فلزی) تحت تأثیردومی. دومین نوسانات خاص هر صنعت در این دوره افزایش می یابد و شواهدی از رفتار خوشه بندی ظاهر می شود. سوم، نوسانات بازده سهام صنعت بانکداری تحت تأثیر هر دو عامل نهفته است و نوسانات خاص آن در وسط صنایع قرار دارد. این یافته منطقی و قابل پیش بینی است زیرا بانک ها به طیف وسیعی از صنایع مختلف وام می دهند، بنابراین نوسانات خاص این بخش و بارگذاری عوامل، میانگین موزون سایر صنایع خواهد بود. چهارم، بیشترین میزان همبستگی زوجی بین 4 صنعت کالامحور مشاهده می شود که در این مدت روند صعودی داشته اند. طبقه بندی JEL: C11، C32، C58، G17

کلید واژه ها

• رویکرد بیزی
• مدل حالت فضایی
• هتروسکداستیکیته
• عامل نوسانات تصادفی
• همبستگی پویا

20. 1001. 1. 00398969. 1400. 55. 4. 9. 0

منابع

ابونوری، اسمعیل، نوفرستی، محمد و تور، منصور (1399). بررسی نامتقارن تلاطم در بازار سهام ایران و امارات. فصلنامه مهندسی مالی و مدیریت کتاب بهادار، شماره 43، 75-57.

ابونوری، اسمعیل و مؤتمنی، مانی (1386). تحلیل و تحلیل بازخورد نوسانات در بازار سهام تهران. پژوهشنامه اقتصادی ، دوره 7، شماره 27، 261-247.

ابونوری، اسمعیل و موتمنی، مانی (1386). بررسی هم‌زمان اثر اهرمی و بازخورد نوسانات در بازار سهام تهران. مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 76، ص 117-101.

اربابی، فرزین (1397). پیش‌بینی تلاطم بازدهی سکه طلا در بازار دارایی‌های مالی (رهیافت ANN-GARCH). فصلنامه اقتصاد مالی، سال دوازدهم، شماره 43، 192-179.

بت‌شکن، محمدهاشم و محسنی، حسین (1397). بررسی سرریز نوسانات قیمت نفت بر بازدهی بازار سهام. دانش سرمایه‌گذاری ، سال هفتم، شماره 25، 284-267.

توکلیان، حسین، اعتمادی، سیدامیر و تهرانی، رضا (1395). بررسی سرریز تلاطم بازده شاخص قیمت نفت برنت بر بازده شاخص‌های کل و صنایع مرتبط با قیمت نفت در بازارهای مالی ایران و آمریکا با استفاده از مدل MGARCH. پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران ، سال ششم، شماره 21، 61-33.

تیموری، بشری، امام‌وردی، قدرت‌اله، اسماعیل‌نیا کتابی، علی‌اصغر، نصابیان، شهریار (1399). بررسی سرایت شوک‌های غیرمنتظره در بازارهای مالی ایران با رویکرد DFGM. فصلنامه مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار ، شماره 43، 56-30.

جهانگیری، خلیل و حکمتی فرید، صمد (1393). مطالعه آثار سرریز تلاطم بازارهای سهام، طلا، نفت و ارز. پژوهشنامه اقتصادی ، سال پانزدهم، شماره 55، 192-159.

حسینیون، نیلوفر سادات، بهنامه، مهدی و ابراهیمی سالاری، تقی (1395). بررسی انتقال تلاطم نرخ بازده بین بازارهای سهام، طلا و ارز در ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران ، سال بیست و یکم، شماره 66، 150-123.

حسینی نسب، سیدابراهیم، خضری، محسن و رسولی، احمد (1390). تعیین اثرات نوسانات قیمت نفت بر روی بازده سهام بورس اوراق بهادار تهران: آنالیز موجک و راه‌گزینی مارکف. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی ، سال هشتم، شماره 29، 60-31.

حیدری، حسن، سنگین‌آبادی، بهرام، الماسی، سامان و نصیرزاده، فرزانه (1391). تأثیر نوسانات پیش‌بینی شده و پیش‌بینی نشده بازده سهام صنعت خودرو بر بازده آن در بازار بورس اوراق بهادار تهران. دو فصلنامه اقتصاد پولی-مالی ، سال نوزدهم، شماره 4، 190-163.

خدایاری، محمدعظیم، یعقوب‌نژاد، احمد و خلیلی عراقی، مریم (1399). مقایسه برآورد تلاطم بازارهای مالی با استفاده از مدل رگرسیون و مدل شبکه عصبی. فصلنامه اقتصاد مالی ، سال چهاردهم، شماره 52، 240-223.

راستین‌فر، علی و همت‌فر، محمود (1399). مدل‌سازی و پیش‌بینی نوسانات بازار سهام با استفاده از ترکیب شبکه‌های عصبی و الگوهای واریانس شرطی. فصلنامه مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار ، شماره 43، 473-451.

راسخی، سعید و خانعلی‌پور، امیر (1388). تحلیل تجربی نوسانات و کارایی اطلاعاتی بازار سهام (مطالعه موردی: بورس اوراق بهادار تهران). پژوهش‌های اقتصادی ایران ، سال سیزدهم، شماره 40، 57-29.

رضازاده، روح‌اله و فلاح، میرفیض (1399). بررسی سرریز نوسانات شاخص استرس مالی بر تورم، نرخ بهره، نقدینگی و شاخص صنعت با تأکید بر مدل‌های GARCH-BEKK، VAR و علیت گرانجر. فصلنامه مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار ، شماره 42، 301-272.

رعنایی کردشولی، حبیب‌اله، عباسی، عباس و پشوتنی‌زاده، هومن (1396). شبیه‌سازی الگوی تأثیرات نوسانات دارایی‌های رقیب سهام بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران و قیمت مسکن با رویکرد پویایی‌شناسی سیستمی. مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار ، شماره 33، 50-25. Не удалось загрузить все результаты. ПовторитьПовторная попытка…

زاهدی تهرانی، پریوش (1391). تبیین راهبرد سرایت نوسانات بازارهای سرمایه بین‌المللی بر بورس اوراق بهادار تهران. مطالعات مدیریت راهبردی ، شماره 11، 65-43.

سفیدبخت، الهه و رنجبر، محمدحسین (1396). سرریز نوسانات بین قیمت نفت، نرخ ارز، قیمت طلا و بازار سهام تحت فواصل زمانی و شکست ساختاری: استفاده از مدل گارچ (BEKK) و الگوریتم ICSS. مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار ، شماره 33، 87-51.

سیدحسینی، سیدمحمد، ابراهیمی، سیدبابک و باباخانی، مسعود (1393). مدل سرایت تلاطم همبستگی شرطی ثابت با حافظه بلندمدت شواهدی از بازار سهام تهران و دبی. دانش سرمایه‌گذاری ، سال سوم، شماره 11، 45-25.

سید حسینی، سید محمد و ابراهیمی، سید بابک (1392). بررسی سرایت تلاطم بین بازارهای سهام؛ مطالعه موردی بازار سهام ایران، ترکیه و امارات. فصلنامه علمی پژوهشی دانش مالی تحلیل اوراق بهادار ، سال ششم، شماره 19، 97-81.

شیرازیان، زهرا، نیکومرام، هاشم، رهنمای رودپشتی، فریدون و ترابی، تقی (1397). خوشه‌بندی نوسانات در بازارهای مالی با مدل شبیه‌سازی عامل بنیان. مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار ، شماره 36، 224-201.

علمی، زهرا، ابونوری، اسمعیل، راسخی، سعید، شهرازی، محمدمهدی (1393). اثر شکست‌های ساختاری در نوسانات بر انتقال تکانه و سرریز نوسان میان بازارهای طلا و سهام ایران. فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی ، سال هشتم، شماره 2، 73-57.

کاشانی‌تبار، شهرزاد، رهنمای رودپشتی، فریدون، فلاح، میرفیض، چیرانی، ابراهیم و زمردیان، علیرضا (1399). بررسی تأثیر سرریز نوسانات در بازارهای مالی و ویژگی‌های بازاری در پیش‌بینی ترکیدن حباب قیمت در بورس با رویکرد تلاطم شرطی. فصلنامه مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار ، شماره 44، 350-328.

کریمی، مجتبی، صراف، فاطمه، امام‌وردی، قدرت‌اله و باغانی، علی (1398). همبستگی شرطی پویای نوسانات قیمت نفت و بازار سهام کشورهای حوزه خلیج‌فارس با تأکید بر سرایت بحران مالی. فصلنامه اقتصاد مالی ، سال سیزدهم، شماره 49، 130-101.

کشاورز حداد، غلامرضا و مفتخر دریائی نژاد، کبری (1397). تأثیر سرایت بازده و تلاطم در برآورد ارزش در معرض ریسک سبد دارایی، متشکل از طلا، ارز و سهام. تحقیقات اقتصادی ، دوره 53، شماره 1، 152-117.

کشاورز حداد، غلامرضا و محمدی، الهام (1395). آیا در تلاطم‌های شدید بازار سهام تهران، متنوع‌سازی ریسک را کاهش می‌دهد؟. تحقیقات اقتصادی ، دوره 51، شماره 2، 515-493.

کشاورز حداد، غلامرضا، ابراهیمی، سیدبابک و جعفر عبدی، اکبر (1390). بررسی سرایت تلاطم میان بازدهی سهام صنعت سیمان و صنایع مرتبط با آن در ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران ، سال شانزدهم، شماره 47، 162-129.

کشاورز حداد، غلامرضا و حیدری، هادی (1390). بررسی تأثیر اخبار سیاسی بر تلاطم بازار سهام ایران (مقایسه مدل‌های FAGARCH و MSM). تحقیقات اقتصادی ، دوره 46، شماره 1، 135-111. Не удалось загрузить все результаты. ПовторитьПовторная попытка…

کشاورز حداد، غلامرضا و اسمعیل‌زاده، موسی (1389). مدل‌سازی سری زمانی برای پیش‌بینی تلاطم در بازدهی سهام شرکت سیمان. تحقیقات اقتصادی ، شماره 91، 255-219.

کشاورز حداد، غلامرضا و صمدی، باقر (1388). برآورد و پیش‌بینی تلاطم بازدهی در بازار سهام تهران و مقایسه دقت روش‌ها در تخمین ارزش در معرض خطر: کاربردی از مدل‌های خانواده FIGARCH. تحقیقات اقتصادی ، شماره 86، 235-193.

فتاحی، شهرام، خانزادی، آزاده و نفیسی مقدم، مریم (1395). پیش‌بینی تلاطم بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش شبیه‌سازی MCMC و الگوریتم متروپلیس هستینگ. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار ، سال نهم، شماره 32، 94-79.

فلاحی، فیروز، حقیقت، جعفر، صنوبر، ناصر و جهانگیری، خلیل (1393). بررسی همبستگی بین تلاطم بازار سهام، ارز و سکه در ایران با استفاده از مدل DCC-GARCH. پژوهشنامه اقتصادی ، سال چهاردهم، شماره 52، 147-123.

قاضی فینی، سیدرضا و پناهیان، حسین (1398). پیش‌بینی و مدل‌سازی تلاطم بازدهی سهام در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل‌های GARCH. تحقیقات حسابداری و حسابرسی ، شماره 43، 70-55.

مقدس بیات، مریم، شیرین بخش، شمس اله و محمدی، تیمور (1397). تحلیل نوسانات بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل MSBVAR-DCC. فصلنامه چشم‌انداز مدیریت مالی ، سال هشتم، شماره 22، 112-97.

مملی‌پور، سیاب و فعلی، عاطفه (1395). بررسی سرریز تلاطم قیمت نفت بر بازدهی صنایع منتخب در بورس اوراق بهادار تهران: رویکرد تغییر رژیم مارکوف و تجزیه واریانس. پژوهش‌های اقتصاد پولی، مالی ، سال 24، شماره 14، 234-206.

نادمی، یونس، ابونوری، اسمعیل و علمی، زهرا (1394). ارائه یک الگوی هشدار پیش از وقوع نوسانات شدید در بازار سهام تهران: رویکرد مارکوف سوئیچینگ گارچ. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار ، سال هشتم، شماره 28، 40-27.

نبوی چاشمی، سیدعلی و مختاری‌نژاد، ماریه (1395). مقایسه مدل‌های حرکت براونی و براونی کسری و گارچ در برآورد نوسانات بازده سهام. مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار ، شماره 29، 44-25.

نظیفی نایینی، مینو، فتاحی، شهرام، صمدی، سعید (1391). مدل‌سازی و پیش‌بینی نوسانات بازار سهام با استفاده از مدل انتقالی گارچ مارکف. فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی ، شماره 9، 141-117.

Aguilar. O., & West, M. (2000). Bayesian Dynamic Factor Models and Portfolio Allocation. Journal of Business and Economic Statistics , 18(3), 338–357.

Bollerslev, T. (1986). Generalized Autoregressive Conditional Hetroskedasticity. Journal of Econometrics , 31(3), 307-327.

Chib, S., Nardari, F., & Shephard, N. (2006). Analysis of High Dimensional Multivariate StochasticVolatility Models. Journal of Econometrics , 134(2), 341–371. Не удалось загрузить все результаты. ПовторитьПовторная попытка…

دلاتولا، ای. آی.، و گریفن، جی ای (2011). مدلسازی ناپارامتریک بیزی توزیع بازده با نوسانات تصادفی. تحلیل بیزی، 6، 901-926.

Engle, R. F. (1982). ناهمگونی مشروط خودرگرسیون با برآورد واریانس تورم انگلستان. اقتصادسنجی، 50 (4)، 987-1007.

اسپوستی، آر. (2021). در مورد حرکت مشترک بلندمدت قیمت منابع و کالا، یک پیشنهاد روش شناختی. سیاست منابع، جلد. 72، آگوست 2021، 102010.

Han, Y. (2006). تخصیص دارایی با مدل نوسان تصادفی با عامل پنهان بعدی بالا. بررسی مطالعات مالی، 19 (1)، 237-271.

هاروی، ای سی، رویز ای. و شفارد، ن. (1994). مدل های واریانس تصادفی چند متغیره. بررسی مطالعات اقتصادی، 61 (2)، 247-264.

Hosszenjni, D., & Kastner, G. (2021). مدلسازی نوسانات تصادفی تک متغیره و چند متغیره در R با stochvol و factortochvol. برگرفته از https://cran. r-project. org/web/packages/factorstochvol/vignettes/paper. pdf.

Ishihara، T.، & Omori، Y. (2017). بهینه سازی پورتفولیو با استفاده از عامل پویا و نوسانات تصادفی: شواهدی در مورد خطا و اهرم دم چربی، بررسی اقتصادی ژاپن، 68 (1)، 63-94.

Jacquier, E., Polson, N. G., & Rossi, P. E.(2004). تحلیل بیزی مدل های نوسان تصادفی با دم چربی و خطاهای همبسته. مجله اقتصاد سنجی، 122 (1)، 185-212.

جنسن، ام جی، و ماهئو، جی ام (2010). مدلسازی نوسانات تصادفی نیمه پارامتریک بیزی. مجله اقتصاد سنجی، 157 (2)، 306-316.

جنسن، ام جی، و ماهئو، جی ام (2014). برآورد مدل نوسانات تصادفی نامتقارن نیمه پارامتریک با مخلوط فرآیند دیریکله. مجله اقتصاد سنجی، 178 (3)، 523-538.

کاستنر، جی (2016). مقابله با نوسانات تصادفی در سری های زمانی با استفاده از بسته R Stochvol. مجله نرم افزار آماری , 69 (5), 1-30.

Kastner, G., Fruhwirth-Schnatter, S., & Lopes, H. F. (2017). استنتاج بیزی کارآمد برای مدل نوسان تصادفی چند متغیره. مجله آمار محاسباتی و گرافیکی , 26 (4), 905-917.

Kastner, G., & Huber, F. (2020). خودرگرسیون های پراکنده بردار بیزی در ابعاد عظیم. مجله پیش بینی , 39 (7), 1142-1165.

Liu, W., & Yu, Y. (2019). مقایسه نوسانات قیمت سهام حمل نفت داخلی و خارجی بر اساس مدل DC-MSV. Tongi Daxue Xubao، 47 (10)، 1528-1532.

Lopes ، H. F. ، & Carvalho ، C. M.(2007). نوسانات تصادفی فاکتور با بار مختلف بار و رژیم های سوئیچینگ مارکوف. مجله برنامه ریزی آماری و استنباط ، 137 (10) ، 3082-3091.

Nakajima ، J. & West ، M. (2013). مدل سازی نوسانات فاکتور پویا: یک رویکرد آستانه نهفته بیزی. مجله اقتصاد مالی مالی ، 11 (1) ، 116-153.

Nakajima ، J. ، & Omori ، Y. (2012). مدل نوسانات تصادفی با استفاده از اهرم و خطای با دمای نامتقارن با استفاده از توزیع T دانش آموز GH SKEW. آمار محاسباتی و تجزیه و تحلیل داده ها ، 56 (11) ، 3690-3704.

Nakajima ، J. ، & Omori ، Y. (2009). اهرم ، دم های سنگین و پرش های همبسته در مدل های نوسانات تصادفی. آمار محاسباتی و تجزیه و تحلیل داده ها ، 53 (6) ، 2335-2353.

Omori ، Y. ، Chib ، S. ، Shephard ، N. ، & Nakajima ، J. (2007). نوسانات تصادفی با اهرم: استنباط احتمال سریع و معتبر. مجله اقتصاد سنج ، 140 (2) ، 425-449.

Philipov ، A. ، & Glickman ، M. E. (2006). نوسانات تصادفی چند متغیره فاکتور از طریق فرآیندهای Wishart. بررسی اقتصاد سنج ، 25 (2-3) ، 311-334.

Poon ، S. H. ، & Granger ، W. J. (2003). پیش بینی نوسانات در بازارهای مالی: بررسی. مجله ادبیات اقتصادی ، 41 (2) ، 478-539.

Shi ، Y. ، Tiwari ، A. K. ، Gozgor ، G. ، & Lu ، Z. (2020). همبستگی بین ارزهای رمزنگاری: شواهدی از مدل نوسانات تصادفی فاکتور چند متغیره. تحقیقات در تجارت و دارایی بین المللی ، جلد. 53 ، اکتبر 2020 ، 101231.

شیلر ، R. J. (1981). آیا قیمت سهام بیش از حد حرکت می کند تا با تغییرات بعدی در سود سهام توجیه شود؟بررسی اقتصادی آمریکا ، 71 (3) ، 421-436.

Silva ، R. S. ، Lopes ، H. F. ، & Migon ، H. S.(2006). توزیع معکوس Gaussian معکوس عمومی برای مدل های نوسانات خطی و تصادفی. مجله احتمال و آمار برزیل ، 20 (1) ، 67-91.

Yamauchi ، Y. ، & Omori ، Y. (2020). مدل نوسانات تصادفی چند متغیره با نوسانات تحقق یافته و همبستگی های تحقق یافته زوج. مجله آمار تجارت و اقتصادی ، 38 (4) ، 839-855.

Zaharieva ، M. D. ، Trade ، M. ، & Wilfling ، B. (2020). نوسانات تصادفی چند متغیره نیمه متغیره ای بیزی با کاربرد. بررسی اقتصاد سنج ، 39 (9) ، 947-970.

ژانگ ، جی. ، و ژوانگ ، Y. M.(2021). تحقیقات عفونت بین بازار در مورد رفتار گله دار سهام بر اساس مدل های DGC-MSV و شبکه بیزی. پیچیدگی ، بازیابی شده از

ژانگ ، جی. ، و ژوانگ ، Y. M.(2017). سرریز نوسانات در بین ایالات متحده و شاخص های اصلی سهام آسیای شرقی بر اساس نوسانات تصادفی چند متغیره با مدل تغییر دهنده رژیم. کنفرانس بین المللی کنترل ، اتوماسیون و سیستم ، کره جنوبی ، 18-21 اکتبر 2017.

Zhou ، X. ، Nakajima ، J. ، & West ، M. (2014). پیش بینی بیزی و تصمیمات نمونه کارها با استفاده از مدلهای فاکتور پراکنده وابسته به پویا. مجله بین المللی پیش بینی ، 30 (4) ، 963-980.